imkan

is. <ər.>

1. Hər hansı şərait daxilində bir işin həyata keçirilə bilməsi, mümkünlük, mümkün olma. Nə dildə olsa olsun elm olsun xəlqi-aləmdə; Deyildir bir dilə məxsus, var hər dildə imkanı. S. Ə. Ş.. . . Kömək etmək imkanı əldə ikən, bu vəzifədən boyun qaçırmaq . . insanlıq sifətini itirmək deməkdir. M. S. O.. . . Asanlıqla odun gətirməyə imkan vardı. Ə. Ə.. // Əlverişli şərait. İmkan gözləmək – bir işi həyata keçirmək üçün əlverişli şəraitin yaranmasını gözləmək, fürsət gözləmək. İmkan olmamaq – mümkün olmamaq, müyəssər olmamaq. Səni görsəm özüm ilə həsədimdən ölərəm; Bu səbəbdən mənə vəslin dəxi imkan olmaz. S. Ə. Ş.. İmkan tapmaq – bir işi həyata keçirmək üçün əlverişli yol tapmaq, fürsət tapmaq. <Qaçaqlar> kütləvi talana imkan tapa bilmədilər. M. S. O.. <İnsanlar> boğazlarına keçmiş fəlakət zəncirini qırıb atmağa heç bir yol və imkan tapa bilmirdilər. Ə. Abasov. İmkan verməmək – mane olmaq, yol verməmək, qoymamaq. İmkan yaratmaq (vermək) – bir işi həyata keçirmək üçün əlverişli şərait yaratmaq, yol vermək. Ayıq ol, döyüşə yaratma imkan; Hər kiçik iş üçün tökülməsin qan. A. Ş.. Qadınına gəldikdə onun yaşaması üçün geniş imkan yaratmalısan. M. S. O.. İmkan yoxdur – mümkün deyil, ola bilməz, imkan xaricindədir.

2. Bir şeyin həyata keçməsinə kömək edən əlverişli şərait. Maddi imkanlar. Yaşamaq, çalışmaq, oxumaq üçün hər cür imkan və şərait yaranmışdır. – Təsərrüfatın daxili imkanlarından geniş istifadə edilir. (Qəzetlərdən). // İqtidar, qüvvə, vəsait. Mirzə Səfərin vəziyyəti mənə aydın məlumdur və uşaqlarını öz xərci ilə oxutmağa onda imkan var. Ə. H..

◊ İmkan daxilində – nə qədər imkan varsa, güc çatdığı qədər. . . İmkan daxilində bəzi ədəbi mülahizələr söyləmək istəyirəm. S. R.. İmkan xaricində olmaq – mümkün olmamaq, həyata keçirməyə güc, bacarıq çatmamaq, bacara bilməmək. . . O zamankı dünyanın ən böyük paytaxtını piyada gəzmək imkan xaricində idi. M. S. O..